Την 1η
Ιανουαρίου 2016 τέθηκαν επίσημα σε ισχύ οι 17 Στόχοι (SDG’s) της
Ατζέντας για την Αειφόρο Ανάπτυξη έως το 2030, που εγκρίθηκαν από τους
ηγέτες των Κρατών παγκοσμίως, τον Σεπτέμβριο του 2015, σε ιστορική
διάσκεψη κορυφής των Ηνωμένων Εθνών.
Τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια οι χώρες θα πρέπει να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση κάθε μορφής φτώχειας και ανισοτήτων, καθώς και την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, εφαρμόζοντας ολιστικά σχέδια δράσης.
Οι νέοι στόχοι είναι μοναδικοί, εξαιτίας του γεγονότος ότι ζητούν τη δράση όλων των χωρών -με φτωχά, πλούσια και μεσαία εισοδήματα- για την προώθηση της ευημερίας, προστατεύοντας, παράλληλα, τον πλανήτη.
Εντούτοις, οι στόχοι Αειφόρου Ανάπτυξης δεν είναι νομικά δεσμευτικοί. Έτσι, η έμπνευση και η θέση σε εφαρμογή προγραμμάτων για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων εναπόκειται στα Κράτη. Τα τελευταία έχουν την πρωταρχική ευθύνη για την παρακολούθηση και την επανεξέταση -σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο- της προόδου που σημειώνεται προς την υλοποίηση των στόχων για τα επόμενα 15 χρόνια.
Ο στόχος 6 της Ατζέντας είναι αφιερωμένος στο νερό και, συγκεκριμένα, προκρίνει «την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας και της αειφόρου διαχείρισης του νερού και της υγιεινής για όλους». Το καθαρό και προσβάσιμο νερό για όλους είναι ένα ουσιώδες στοιχείο του κόσμου, που απαιτείται για να ζήσουμε. Εξαιτίας κακής διαχείρισης των οικονομικών ή κακών υποδομών, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι -εκ των οποίων η πλειοψηφία είναι παιδιά- πεθαίνουν από ασθένειες που συνδέονται με ανεπαρκή παροχή νερού, ελλείψεις αποχετευτικού συστήματος και κακής υγιεινής.
Η έλλειψη νερού, η κακή ποιότητα των υδάτων και οι ανεπαρκείς υποδομές αποχέτευσης επηρεάζουν αρνητικά τις επιλογές διαβίωσης και τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες για φτωχές οικογένειες σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ξηρασία πλήττει μερικές από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, επιδεινώνοντας την πείνα και τον υποσιτισμό.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, μέχρι το 2050 τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ανθρώπους είναι πιθανό να διαβιώνει σε μία χώρα που πλήττεται από χρόνιες ή επαναλαμβανόμενες ελλείψεις σε πόσιμο νερό. Κάθε μέρα περίπου 1.000 παιδιά πεθαίνουν, λόγω των αδυναμιών στην πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με το νερό και την αποχέτευση. Τουλάχιστον 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι, παγκοσμίως, χρησιμοποιούν μία πηγή πόσιμου νερού που είναι μολυσμένη. Η έλλειψη νερού επηρεάζει περισσότερο από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού – αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί.
Σε χώρες που επικρατούν η βία, ο εσωτερικός εκτοπισμός, οι ένοπλες συγκρούσεις και η αστάθεια, το βασικότερο μέσο επιβίωσης των παιδιών, το νερό, πρέπει να τίθεται ως προτεραιότητα, τονίζει επανειλημμένως η UNICEF (Children’s access to safe water and sanitation is a right, not a privilege – UNICEF, 29 Αυγούστου 2017). Η πρόσβαση των παιδιών σε πόσιμο νερό και αποχέτευση -ειδικά σε ένοπλες συγκρούσεις και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης- είναι δικαίωμα, και όχι προνόμιο, σύμφωνα με τους ειδικούς απεσταλμένους της UNICEF. Μάλιστα, 180 εκατομμύρια άνθρωποι σε χώρες όπου επικρατεί ανθρωπιστική κρίση, δεν έχουν πρόσβαση στο πόσιμο νερό.
Σε περιοχές που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις στη βορειοανατολική Νιγηρία, το 75% της υποδομής ύδρευσης και αποχέτευσης έχει καταστραφεί, αφήνοντας 3,6 εκατομμύρια άτομα χωρίς βασικές υπηρεσίες ύδρευσης. Η αποστολή του ΟΗΕ προσθέτει ότι στο Νότιο Σουδάν -όπου οι μάχες μαίνονται για πάνω από τρία χρόνια- οι υποδομές παροχής νερού σε ολόκληρη τη χώρα έχουν καταστραφεί εν μέρει ή ολοσχερώς. Όταν τα παιδιά δεν έχουν πόσιμο νερό, και όταν τα συστήματα υγείας στεγάζονται σε ερείπια, ο υποσιτισμός και οι -πιθανώς- θανατηφόρες ασθένειες (όπως η χολέρα) θα ακολουθήσουν αναπόφευκτα.
Στην Υεμένη, για παράδειγμα, τα παιδιά αποτελούν ποσοστό πάνω από το 53% του μισού εκατομμυρίου κρουσμάτων χολέρας και οξείας υδαρής διάρροιας. Η Σομαλία πάσχει από το μεγαλύτερο ξέσπασμα χολέρας τα τελευταία πέντε χρόνια, με σχεδόν 77.000 κρούσματα. Και στο Νότιο Σουδάν, η επιδημία χολέρας είναι η σοβαρότερη που έχει ποτέ βιώσει η χώρα, με περισσότερα από 19.000 κρούσματα από τον Ιούνιο του 2016, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η UNICEF.
Σε χώρες που ο λιμός καραδωκεί, όπως στη βορειοανατολική Νιγηρία, τη Σομαλία, το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη, σχεδόν 30 εκατομμύρια άνθρωποι -συμπεριλαμβανομένων 14,6 εκατομμυρίων παιδιών- χρειάζονται επειγόντως πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Πάνω από πέντε εκατομμύρια παιδιά εκτιμάται ότι υποσιτίζονται το 2017, εκ των οποίων 1,4 εκατομμύρια κινδυνεύουν σοβαρά. Η συνεχώς εντεινόμενη ξηρασία των τελευταίων χρόνων επιδεινώνει τις επιπτώσεις των ενόπλων συγκρούσεων στις ανωτέρω χώρες.
Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι η Υποσαχάρια Αφρική ξοδεύει 40 δισεκατομμύρια ώρες ετησίως, συλλέγοντας νερό. Για να καταδειχτεί ο εξαιρετικά πολύτιμος χρόνος που ξοδεύεται, αρκεί να αναφερθεί ότι αυτό ισοδυναμεί με τις εργατοώρες ενός έτους για ολόκληρο το εργατικό δυναμικό της Γαλλίας. Ο αντίκτυπος αυτής της πραγματικότητας, ως προς το στόχο της αειφόρου ανάπτυξης, δεν μπορεί να παραβλεφθεί.
Παράλληλα, η λειψυδρία -την οποία προκαλεί η κλιματική αλλαγή- μπορεί να αναγκάσει τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν. Αυτός ο παράγοντας συνδέεται συχνά με άλλες πτυχές, όπως την πολιτική σταθερότητα, τη διακυβέρνηση, την οικονομική ισχύ και τις ευκαιρίες απασχόλησης. Ως εκ τούτου, το νερό είναι ταυτόχρονα ένας παράγοντας που όχι μόνο ωθεί, αλλά και έλκει τη μετανάστευση.
Η αυξανόμενη κλιματική μεταβλητότητα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα και την ποιότητα του νερού – γεγονός που, με τη σειρά του, θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική σταθερότητα και τις θέσεις εργασίας για τις νεότερες γενιές.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις άγονες και ημι-άνυδρες περιοχές, όπου συχνά η μετανάστευση είναι το αποτέλεσμα και ο τρόπος προσαρμογής στις κλιματικές περιβαλλοντικές πιέσεις και τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της. Οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο παγκοσμίως από την επερχόμενη και συνεχώς αυξανόμενη έλλειψη νερού είναι ολόκληρη η αφρικανική ήπειρος, η Μεσόγειος, η Μέση Ανατολή και η νοτιοανατολική Ασία.
Όταν οι εθνικές πολιτικές και οι πρακτικές διαχείρισης των υδάτων είναι ελλιπείς, πυροδοτούνται συγκρούσεις και, σε επόμενο στάδιο, η μετανάστευση. Από την άποψη αυτή, πολλοί υποστηρίζουν ότι η απορρύθμιση στη Συρία μέσω της κατάργησης των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ακολουθούμενη από τις ξηρασίες το 2006-2010, μπορεί να πυροδότησε την αραβική άνοιξη [UNESCO, Migration and its interdependencies with water scarcity, gender and youth employment, 2017].
Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που προκαλούνται από την έλλειψη καθαρού νερού, βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων και των προγραμμάτων ανάπτυξης των αφρικανικών χωρών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι για κάθε $1 που επενδύεται για το πόσιμο νερό και την αποχέτευση, υπάρχει οικονομική επιστροφή μεταξύ $3 και $34.
Ως εκ τούτου, επιστρέφοντας στον Στόχο 6 της παγκόσμιας Ατζέντας, η διαχείριση των υδάτινων πόρων, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας παγκοσμίως, έχει κοινωνικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το βιοτικό επίπεδο, την ισότητα και τη μη διακριτική μεταχείριση, τη βιοποικιλότητα και την ποιότητα του τοπίου.
Έτσι, για την επίτευξη της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων -και δη του δικαιώματος στο νερό- τα Κράτη πρέπει να λάβουν υπόψιν τους τα δυναμικά χαρακτηριστικά και την ιδιαιτερότητα του νερού, καθώς και τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στη διαθεσιμότητα του νερού, και να κατανοήσουν ότι η μόνη βιώσιμη αντιμετώπιση είναι η από κοινού δράση σε παγκόσμια κλίμακα.
Χριστίνα Ζαρόγιαννη powerpolitics.eu
Πηγές:
Τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια οι χώρες θα πρέπει να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση κάθε μορφής φτώχειας και ανισοτήτων, καθώς και την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, εφαρμόζοντας ολιστικά σχέδια δράσης.
Οι νέοι στόχοι είναι μοναδικοί, εξαιτίας του γεγονότος ότι ζητούν τη δράση όλων των χωρών -με φτωχά, πλούσια και μεσαία εισοδήματα- για την προώθηση της ευημερίας, προστατεύοντας, παράλληλα, τον πλανήτη.
Εντούτοις, οι στόχοι Αειφόρου Ανάπτυξης δεν είναι νομικά δεσμευτικοί. Έτσι, η έμπνευση και η θέση σε εφαρμογή προγραμμάτων για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων εναπόκειται στα Κράτη. Τα τελευταία έχουν την πρωταρχική ευθύνη για την παρακολούθηση και την επανεξέταση -σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο- της προόδου που σημειώνεται προς την υλοποίηση των στόχων για τα επόμενα 15 χρόνια.
Ο στόχος 6 της Ατζέντας είναι αφιερωμένος στο νερό και, συγκεκριμένα, προκρίνει «την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας και της αειφόρου διαχείρισης του νερού και της υγιεινής για όλους». Το καθαρό και προσβάσιμο νερό για όλους είναι ένα ουσιώδες στοιχείο του κόσμου, που απαιτείται για να ζήσουμε. Εξαιτίας κακής διαχείρισης των οικονομικών ή κακών υποδομών, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι -εκ των οποίων η πλειοψηφία είναι παιδιά- πεθαίνουν από ασθένειες που συνδέονται με ανεπαρκή παροχή νερού, ελλείψεις αποχετευτικού συστήματος και κακής υγιεινής.
Η έλλειψη νερού, η κακή ποιότητα των υδάτων και οι ανεπαρκείς υποδομές αποχέτευσης επηρεάζουν αρνητικά τις επιλογές διαβίωσης και τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες για φτωχές οικογένειες σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ξηρασία πλήττει μερικές από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, επιδεινώνοντας την πείνα και τον υποσιτισμό.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, μέχρι το 2050 τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ανθρώπους είναι πιθανό να διαβιώνει σε μία χώρα που πλήττεται από χρόνιες ή επαναλαμβανόμενες ελλείψεις σε πόσιμο νερό. Κάθε μέρα περίπου 1.000 παιδιά πεθαίνουν, λόγω των αδυναμιών στην πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με το νερό και την αποχέτευση. Τουλάχιστον 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι, παγκοσμίως, χρησιμοποιούν μία πηγή πόσιμου νερού που είναι μολυσμένη. Η έλλειψη νερού επηρεάζει περισσότερο από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού – αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί.
Σε χώρες που επικρατούν η βία, ο εσωτερικός εκτοπισμός, οι ένοπλες συγκρούσεις και η αστάθεια, το βασικότερο μέσο επιβίωσης των παιδιών, το νερό, πρέπει να τίθεται ως προτεραιότητα, τονίζει επανειλημμένως η UNICEF (Children’s access to safe water and sanitation is a right, not a privilege – UNICEF, 29 Αυγούστου 2017). Η πρόσβαση των παιδιών σε πόσιμο νερό και αποχέτευση -ειδικά σε ένοπλες συγκρούσεις και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης- είναι δικαίωμα, και όχι προνόμιο, σύμφωνα με τους ειδικούς απεσταλμένους της UNICEF. Μάλιστα, 180 εκατομμύρια άνθρωποι σε χώρες όπου επικρατεί ανθρωπιστική κρίση, δεν έχουν πρόσβαση στο πόσιμο νερό.
Σε περιοχές που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις στη βορειοανατολική Νιγηρία, το 75% της υποδομής ύδρευσης και αποχέτευσης έχει καταστραφεί, αφήνοντας 3,6 εκατομμύρια άτομα χωρίς βασικές υπηρεσίες ύδρευσης. Η αποστολή του ΟΗΕ προσθέτει ότι στο Νότιο Σουδάν -όπου οι μάχες μαίνονται για πάνω από τρία χρόνια- οι υποδομές παροχής νερού σε ολόκληρη τη χώρα έχουν καταστραφεί εν μέρει ή ολοσχερώς. Όταν τα παιδιά δεν έχουν πόσιμο νερό, και όταν τα συστήματα υγείας στεγάζονται σε ερείπια, ο υποσιτισμός και οι -πιθανώς- θανατηφόρες ασθένειες (όπως η χολέρα) θα ακολουθήσουν αναπόφευκτα.
Στην Υεμένη, για παράδειγμα, τα παιδιά αποτελούν ποσοστό πάνω από το 53% του μισού εκατομμυρίου κρουσμάτων χολέρας και οξείας υδαρής διάρροιας. Η Σομαλία πάσχει από το μεγαλύτερο ξέσπασμα χολέρας τα τελευταία πέντε χρόνια, με σχεδόν 77.000 κρούσματα. Και στο Νότιο Σουδάν, η επιδημία χολέρας είναι η σοβαρότερη που έχει ποτέ βιώσει η χώρα, με περισσότερα από 19.000 κρούσματα από τον Ιούνιο του 2016, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η UNICEF.
Σε χώρες που ο λιμός καραδωκεί, όπως στη βορειοανατολική Νιγηρία, τη Σομαλία, το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη, σχεδόν 30 εκατομμύρια άνθρωποι -συμπεριλαμβανομένων 14,6 εκατομμυρίων παιδιών- χρειάζονται επειγόντως πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Πάνω από πέντε εκατομμύρια παιδιά εκτιμάται ότι υποσιτίζονται το 2017, εκ των οποίων 1,4 εκατομμύρια κινδυνεύουν σοβαρά. Η συνεχώς εντεινόμενη ξηρασία των τελευταίων χρόνων επιδεινώνει τις επιπτώσεις των ενόπλων συγκρούσεων στις ανωτέρω χώρες.
Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι η Υποσαχάρια Αφρική ξοδεύει 40 δισεκατομμύρια ώρες ετησίως, συλλέγοντας νερό. Για να καταδειχτεί ο εξαιρετικά πολύτιμος χρόνος που ξοδεύεται, αρκεί να αναφερθεί ότι αυτό ισοδυναμεί με τις εργατοώρες ενός έτους για ολόκληρο το εργατικό δυναμικό της Γαλλίας. Ο αντίκτυπος αυτής της πραγματικότητας, ως προς το στόχο της αειφόρου ανάπτυξης, δεν μπορεί να παραβλεφθεί.
Παράλληλα, η λειψυδρία -την οποία προκαλεί η κλιματική αλλαγή- μπορεί να αναγκάσει τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν. Αυτός ο παράγοντας συνδέεται συχνά με άλλες πτυχές, όπως την πολιτική σταθερότητα, τη διακυβέρνηση, την οικονομική ισχύ και τις ευκαιρίες απασχόλησης. Ως εκ τούτου, το νερό είναι ταυτόχρονα ένας παράγοντας που όχι μόνο ωθεί, αλλά και έλκει τη μετανάστευση.
Η αυξανόμενη κλιματική μεταβλητότητα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα και την ποιότητα του νερού – γεγονός που, με τη σειρά του, θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική σταθερότητα και τις θέσεις εργασίας για τις νεότερες γενιές.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις άγονες και ημι-άνυδρες περιοχές, όπου συχνά η μετανάστευση είναι το αποτέλεσμα και ο τρόπος προσαρμογής στις κλιματικές περιβαλλοντικές πιέσεις και τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της. Οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο παγκοσμίως από την επερχόμενη και συνεχώς αυξανόμενη έλλειψη νερού είναι ολόκληρη η αφρικανική ήπειρος, η Μεσόγειος, η Μέση Ανατολή και η νοτιοανατολική Ασία.
Όταν οι εθνικές πολιτικές και οι πρακτικές διαχείρισης των υδάτων είναι ελλιπείς, πυροδοτούνται συγκρούσεις και, σε επόμενο στάδιο, η μετανάστευση. Από την άποψη αυτή, πολλοί υποστηρίζουν ότι η απορρύθμιση στη Συρία μέσω της κατάργησης των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ακολουθούμενη από τις ξηρασίες το 2006-2010, μπορεί να πυροδότησε την αραβική άνοιξη [UNESCO, Migration and its interdependencies with water scarcity, gender and youth employment, 2017].
Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που προκαλούνται από την έλλειψη καθαρού νερού, βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων και των προγραμμάτων ανάπτυξης των αφρικανικών χωρών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι για κάθε $1 που επενδύεται για το πόσιμο νερό και την αποχέτευση, υπάρχει οικονομική επιστροφή μεταξύ $3 και $34.
Ως εκ τούτου, επιστρέφοντας στον Στόχο 6 της παγκόσμιας Ατζέντας, η διαχείριση των υδάτινων πόρων, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας παγκοσμίως, έχει κοινωνικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το βιοτικό επίπεδο, την ισότητα και τη μη διακριτική μεταχείριση, τη βιοποικιλότητα και την ποιότητα του τοπίου.
Έτσι, για την επίτευξη της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων -και δη του δικαιώματος στο νερό- τα Κράτη πρέπει να λάβουν υπόψιν τους τα δυναμικά χαρακτηριστικά και την ιδιαιτερότητα του νερού, καθώς και τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στη διαθεσιμότητα του νερού, και να κατανοήσουν ότι η μόνη βιώσιμη αντιμετώπιση είναι η από κοινού δράση σε παγκόσμια κλίμακα.
Χριστίνα Ζαρόγιαννη powerpolitics.eu
Πηγές:
- United Nations Department of Economic and Social Affairs, (2015). Water and the Sustainable Development Goals (SDGs). http://www.un.org/waterforlifedecade/waterandsustainabledevelopment2015/open_working_group_sdg.shtml
- UNICEF. (2017). Children’s access to safe water and sanitation is a right, not a privilege. http://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2017/08/childrens-access-to-safe-water-and-sanitation-is-a-right-not-a-privilege-unicef/
- M,Caretta., F, Burchi. and G, Zanlucchi. (2017).Migration and its interdependencies with water scarcity, gender and youth employment. http://unesdoc.unesco.org/images/0025/002589/258968E.pdf
- The Water Project. (n.d.). Poverty and Water, Poverty in Africa is often caused by a lack of clean safe water and proper sanitation https://thewaterproject.org/why-water/poverty
